Een column van Maarten Noordhoff – Drachten 27 mei 2024.
Nu in het hoofdlijnenakkoord de Lelylijn is opgenomen is de vraag waar het station in Drachten komt en wat dit betekent voor Drachten meer actueel dan ooit. Ook de Rijksbouwmeester Wouter Veldhuis riep in de Leeuwarder Courant van 19 maart op om goed te bedenken wat voor een stad Drachten wil zijn. Mijn uitnodiging om naar Drachten te komen heeft hij geaccepteerd en met Pieter van der Zwan gaan we daar gevolg aan geven.
Hieronder alvast mijn gedachten hierover.
Drachten kent een lange traditie in ontwikkelen en innoveren. Het zit als het ware in het DNA. Ons doel is om van Drachten een betere stad te maken. Beter voor de toekomstige bewoners. Drachten heeft met bijvoorbeeld het project Drachtstervaart laten zien hoe de verbinding met het landschap door woningbouwontwikkeling hersteld en verbeterd kan worden. Zo kan juist in Drachten groei ruimtelijk benut worden om ook de verbinding met het landschap aan de zuidzijde te herstellen en versterken. Ook kunnen we door in Drachten te bouwen andere landschappelijk kwetsbare en lager gelegen (veen)gebieden ontzien en daar moet niet te licht over gedacht worden. Bodem en water zijn sturend voor de ruimtelijke ontwikkelingen heet het en die andere Rijksheer Francesco Veenstra voert de landelijke discussie om niet in de laaggelegen veengebieden te bouwen. Bouwen rond toekomstig station Drachten is dan een logische keuze.
Bovenstaande verbeelding van senior architect Rein de Valk uit Drachten geeft een impressie hoe de bossen rond Beetsterzwaag als het ware kunnen reiken tot in Drachten naar het nieuwe station en stationsplein. Met de A7 en het spoor onder de grond maak je een kwaliteitsslag en winnen we ruimte terug.
Rein kan natuurlijk nog veel meer vertellen over hoe dit er uit zou kunnen komen te zien. Een klein tipje van de sluier; Rein denkt aan het historiserend terugbouwen van het oude station op deze nieuwe plek. Met de omliggende oude bebouwing langs dit stukje Zuiderdwarsvaart krijgt Drachten dan rond het station echt een heel mooi karaktervolle plek alsof het station daar altijd al gelegen heeft! Ook met de woningbouw in Drachten Zuid kunnen, als een vervolg op de Drachtstervaart, wonen aan een natuurlijke rivierloop van de Drait prachtige woonmilieus gerealiseerd worden en kunnen we van Drachten een werkelijke watersportplaats maken.
Dat is natuurlijk heel mooi, maar we willen ook zorgen dat de nieuwbouw betaalbaar wordt en blijft. Het Planbureau voor de Leefomgeving constateert dat de moderne woonwijken van de afgelopen 30 jaar steeds meer verworden zijn tot woonwijken voor rijkere gezinnen. Ook in Drachten zien we steeds meer een ruimtelijke scheiding tussen de nieuwere duurdere wijken en de oude buurten. Hoge woningprijzen hangen samen met te weinig aanbod en hoge grondprijzen en die zijn vooral goed voor de speculant en projectontwikkelaar en niet voor onze inwoners.
Dat het anders moet en kan begint langzaam door te dringen. Adri Duivestein heeft er nog voor gezorgd dat de wooncoöperaties in de Woningwet opgenomen werden. Het coöperatief bouwen en wonen zonder winstoogmerk is in bijvoorbeeld Wenen heel succesvol. Mijn pleidooi is om ook bij de ontwikkeling van Drachten Zuid het concept van coöperatief bouwen te gebruiken. Door dit vanaf de start te doen kunnen we projectontwikkelaars en andere speculanten beter buiten de deur houden. Immers als er gebouwd en gewoond wordt zonder winstmogelijkheid is het voor de speculanten niet interessant. En kunnen we in Drachten fijn en betaalbaar wonen. In het begin van deze raadsperiode hebben we voorgesteld om meer werk van coöperatief bouwen te maken. Daar was toen geen meerderheid voor. Hopelijk ligt dat nu we deze grote opgaven rond het station en Zuid voor de deur staan anders. Ik zou het in ieder geval zonde vinden als de barrière van de A7 en de Lelylijn blijven liggen en Zuid uiteindelijk een soort Haren van Drachten wordt.