Interview met Anton Pieters, lijsttrekker van de PvdA Smallingerland.
Wie is de persoon Anton Pieters?
Geboren als jongste van vier broers boven café Hoekstra aan het Martiniplein 1 in Sneek. Het café was eigendom van familie en mijn moeder logeerde daar omdat mijn vader in het Antonius ziekenhuis lag. Mijn jonge jeugd heb ik doorgemaakt “op ‘e Lemmer”. Toen ik zeven jaar oud was zijn we verhuisd naar Drachten omdat mijn vader werk kreeg bij Kijlstra Beton. Toen nog aan het Moleneind.
Ons gezin was dieprood. Het sociale en de strijd tegen onrecht is ons met de paplepel meegegeven. In het stemhokje was er ook maar één lijst en die behoorde toe aan de PvdA.
Hoe ben je in de politiek terecht gekomen?
Op een gegeven moment ben je iemand die alleen maar hoofdschuddend je mening geeft over wat er allemaal gebeurt. Toen in 2009 het centrum van Drachten op de schop ging lanceerde de gemeente “Drachten Wil Je Meemaken”. De bedoeling was dat ondernemers daar hun verhalen kwijt konden. Dat mislukte. De site werd sneller dan het licht overgenomen door inwoners die daarop hun verhalen, meningen en ideeën kwijt konden. Niet zo bedoeld, maar eigenlijk een gouden participatie greep die als zodanig niet is erkend door de gemeente.
Daar kwam ik in aanraking met facetten van de lokale politiek en ben mij daarin meer gaan verdiepen. Het effect was dat ik in 2010 op de lijst stond van ‘De Tweede Kramer’. Een boeiende lijst mag ik wel zeggen. Een lijst die zich inzette om Petra Kramer in de gemeenteraad te houden. Petra was een dossiervreter en had een mening die niet altijd doorsnee was, maar over het algemeen wel goed hout sneed. De Tweede Kramer haalde helaas geen zetel. In die tijd hadden de Tweede Kramer en de PvdA nauw contact. Na de verkiezingen werd de Tweede Kramer opgeheven en ben ik benaderd door Nieske Ketelaar om eens aan te schuiven bij de PvdA.
Je gaat nu je 3e periode in als raadslid. Wat was / waren je hoogtepunten tot nu toe? Waar ben je trots op?
We hebben best wel het één en ander bereikt. Sterker nog, ik denk dat we een groot deel van ons programma voor de afgelopen periode hebben gehaald. Dat op zich is al een hoogtepunt. Daarnaast hebben we als fractie natuurlijk best een vervelende periode meegemaakt. Die zijn we doorgekomen zonder al te veel problemen en dat is, gezien alles wat er buiten ons om speelde, ook al een prestatie.
Wat mij het meeste is bijgebleven is een debat over mondiaal beleid op 24 mei 2016. Daarin moest beslist worden over hoe verder met Gobabis en Kiryat Ono. Ik kreeg het voor elkaar om een meerderheid zover te krijgen om de stedenband met Kiryat Ono op te zeggen.
Samen met het CDA en VVD hebben wij ook vurig gepleit om de fondsen die er voor Gobabis lagen niet uit te geven aan vliegreizen vanuit Smallingerland die kant op, maar om dat te besteden aan onderwijs voor jonge kinderen. Dat was wat er in onze ogen het meest nodig was. De portefeuillehouder (van Bekkum vloog ieder jaar wel een keer naar Namibië) vocht dapper om de wijzigingen niet door te laten gaan, maar beide wijzigingen werden aangenomen.
Helaas haalde het gewijzigde stuk het niet omdat de CU nog een schorsing aanvroeg om het CDA te bewegen tegen te stemmen. Ook de portefeuillehouder mengde zich in dat gesprek.
Eindje besluit zijn dus de wijziging wel aangenomen, maar het gewijzigde stuk niet. Alles bleef zoals het was. College en ambtenaren konden nog steeds van gemeenschapsgeld naar Namibië vliegen en de mogelijkheid om voor officiële momenten naar Israel af te reizen op kosten van de inwoners bleef ook ongewijzigd. Dan wordt even pijnlijk duidelijk hoe politiek werkt.
Is er ook iets (politieks) waarbij je denkt: dat zou ik nu anders gedaan hebben?
Ja, absoluut. In de afgelopen periode plaats nemen in de coalitie. Dat had nooit moeten gebeuren. Aan de andere kant had er dan misschien een coalitie gezeten die vier jaar lang oppositie had kunnen spelen.
Hoe kijk je terug op de afgelopen raadsperiode?
Een heftige periode. ‘Never waste a good crisis’ is een uitspraak waar je, als je aan je vierde crisis toe bent, anders over gaat denken. Je lost een crisis op om in rustiger water te komen en niet in weer een volgende crisis.
Sommigen verwijten de PvdA oorzaak te zijn van de bestuurlijke chaos in de gemeente door met de toenmalige coalitie te breken. Hoe kijk jij daar tegen aan?
Die grootste bestuurlijke chaos was er vóór wij de coalitie verlieten en dat lag niet aan de PvdA. Onze keuze om daar niet langer aan mee te werken heeft er voor gezorgd dat de volledige coalitie weer in de bankjes ging en er meer stabiliteit kwam door het aanstellen van een zakencollege. Geen coalitie en oppositie meer was de enige goede beslissing op dat moment.
Je bent nu voor het eerst lijsttrekker. Wat hoop de je de komende vier jaar te bereiken?
Ik hoop te bereiken dat we na die vier jaar kunnen zeggen dat we echt iets hebben neergezet op het gebied van welbevinden en dat houdt meer in dan alleen maar armoedebestrijding. Dat houdt ook in dat iedereen met opgeheven hoofd door het leven kan. Iedereen doet mee naar vermogen. Dit gaat iets langer duren dan vier jaar ben ik bang, maar is het absoluut waard om ons voor in te zetten. Wat wel in vier jaar kan is dat we een overheid hebben die in dienst staat van de inwoners. Dat er een organisatie staat waar iedereen graag iedere ochtend aan het werk gaat. Dat straalt ook af op onze inwoners. Inwoners die met respect in hun eigen taal worden aangesproken. En dan bedoel ik niet alleen verschillende talen, maar dat de organisatie de vertaalslag kan maken van ambtelijk naar normale mensen taal.
Mijn persoonlijk doel is dat alle kinderen, ongeacht waar vandaan of hoe opgegroeid, zoveel mogelijk dezelfde kansen krijgen. Kinderen zijn de sleutel naar een betere toekomst voor iedereen. Dat 12 procent van de kinderen een vorm van jeugdhulp krijgt is iets waar ik wakker van kan liggen.
De PvdA is een vergrijzende partij. Maar wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Hoe wordt de PvdA (weer) een aantrekkelijke partij voor jongeren?
Definieer jeugd. Het leven van jonge mensen zit vol. Er moet worden gewerkt, gegamed, gesport, lol hebben met vrienden, zorgen voor jonge kinderen en misschien ook wel mantelzorger zijn voor ouders. Dit moet allemaal in beperkte tijd en dan moet er ook nog snel worden geschakeld. Drie dimensionaal schaken op meerdere borden. Hoe ga je in zo’n schema nog tijd vinden voor zoiets als lokale politiek?
Ik denk wel dat jongeren zich wel incidenteel willen verbinden aan de politiek. Zeker wanneer er een resultaat aan vast hangt.
In alle eerlijkheid moet ik wel bekennen dat ik de PvdA nu niet bepaald uitnodigend vind naar jongeren (ik begin het begrip jeugd al een beetje op te rekken). Met alle respect voor een koor uit welke plaats dan ook, zolang dat een hoogtepunt op een 1 mei viering is, blijft de gemiddelde leeftijd stijgen.
Jongeren rond de veertig maken meer kans. Die zouden bijvoorbeeld zomaar de kleintjes op een leeftijd kunnen hebben waardoor er wat meer ruimte ontstaat. Misschien is de eerste stap wel dat we ons moeten richten op deze groep.
De Jonge Socialisten is natuurlijk een prima kweekvijver. Ik moet bekennen dat we daar wel iets meer aandacht voor zouden kunnen hebben.
De Jeugdraad Smallingerland heeft onlangs een brandbrief aan de politieke partijen gestuurd, omdat ze op de manier zoals er nu wordt gewerkt geen toekomst zien. Ook hier moeten wij ons voor inzetten en dan vooral ook om te zorgen dat er jongeren uit alle lagen van de bevolking zitting in nemen.
De komende periode zal er, zoals het nu lijkt, bezuinigd moeten worden. Welke voorzieningen/ activiteiten moeten wat jouw betreft zeker voortgang blijven vinden?
Er is de afgelopen periode veel bezuinigd. Gelukkig hebben we in die periode het Sociaal Domein voor het grootste deel uit de wind kunnen houden.
Zoals het nu lijkt hebben we voor de komende vier jaar een sluitende begroting en hoeft er niet te worden bezuinigd. Misschien dat zelfs een aantal bezuinigingen kunnen worden teruggedraaid. We krijgen wel steeds meer het gevoel dat we als gemeente behoorlijk afhankelijk zijn van het rijk. Het is fijn dat het rijk even eenmalig een gat vult, of eenmalig wat fondsen ter beschikking stelt voor armoedebeleid, maar we hebben er niets aan. Niet op de langere termijn in ieder geval. Wij willen werken met structurele gelden en we willen graag nieuw beleid ontwikkelen om onze gemeente beter te maken voor de inwoners. De gemeente zo maken dat bedrijven en mensen zich hier graag vestigen.
Wat er moet blijven? Een goed minimabeleid. Het kindpakket en dan het liefst nog wat uitgebreider, maar er moet worden nagedacht over de vorm.
De PvdA is altijd een groot voorstander geweest van een sociaal beleid in Smallingerland. Bij de uitvoering hiervan werd geconstateerd dat voor veel mensen de drempel om naar de sociale dienst te gaan hoog was. Om deze drempel te verlagen heeft de PvdA het initiatief genomen tot de oprichting van Carins. Hoe kijk je nu tegen deze ontwikkeling aan? Is de verwachting uitgekomen?
Die verwachting is binnen enkele weken in rook opgegaan toen de gemeente niet in staat bleek om Carins (uitvoering) los te koppelen van de gemeente. Onze gedachte was dat sommige mensen de sociale dienst als een te hoge drempel zouden zien en meer vertrouwen in Carins zouden krijgen als deze geen onderdeel van de gemeente zou zijn. De gemeente moet immers ook handhaven. Dat hoeft Carins niet.
Voor veel mensen is de onderkant zo plat dat het bijna onmogelijk is om altijd binnen de regels te blijven. Wanneer iemand in de bijstand 1 keer per week bij iemand helpt om schoon te makenen daar een vergoeding voor krijgt, dan valt dat wat mij betreft in een grijs gebied. Je kan er iets aan doen, maar het hoeft niet.
Dat kwartje is bij de gemeente niet gevallen. Dat werd snel duidelijk doordat de website van Carins was geregistreerd door de gemeente en niet door Carins zelf. En als dan ook nog het algemene e-mailadres carins@smallingerland.nl is. Dan heb je wat mij betreft ergens een afslag gemist. Wij hebben daar behoorlijk kritisch op gereageerd en dat is allemaal aangepast.
Ondertussen weet iedereen dat Carins een onderdeel is van de gemeente en dan is het moeilijk om een vertrouwensband op te bouwen met inwoners die geen vertrouwen in de overheid hebben. Ik heb een moment gehad dat ik dacht dat het beter was om de zorg maar weer binnen de gemeentelijke organisatie onder te brengen. Dan ben je ook af van dat eeuwige gedebatteerd over dat we van alles Carins willen, maar voor minder geld. Carins moet dan gaan snijden op preventiebeleid terwijl dat wat mij betreft een speerpunt moet zijn.
Maar Carins heeft zich de afgelopen periode goed ontwikkeld en krijgt nu een stevige basis. De nieuwe directeur is opnieuw begonnen met het opbouwen van de organisatie en is in mijn ogen goed bezig.
Het is de bedoeling Carins onder te brengen in het gemeentehuis met een aparte ingang. Vanuit die situatie is het weer een uitdaging om Carins in positie te brengen om in vertrouwen hun werk goed uit te voeren zonder de handhavende hete adem van de gemeente in hun nek.
De kloof tussen burgers en politiek is de afgelopen jaren groter geworden. Velen hebben zich van de politiek afgekeerd of hebben hun toevlucht genomen tot meer extreme partijen. Hoe kan de PvdA op gemeentelijk niveau deze kloof verkleinen en het vertrouwen terug winnen?
De afgelopen periode gaat niet als geslaagd de boeken in. Gebeurtenissen hebben uitgebreid de krant gehaald en om eerlijk te zijn zou ik mijn vertrouwen in de politiek ook kwijt zijn als ik vanaf de zijkant had meegekeken. Wij willen daar als Partij van de Arbeid natuurlijk stevig aan werken. Ook wij kunnen onze successen beter uitventen. Het moet duidelijk zijn dat wij er zitten voor onze leden en kiezers en adel verplicht. Daarbij constateer ik wel dat Den Haag niet echt helpt bij het terugwinnen van vertrouwen.
De afgelopen jaren heeft de PvdA vaak mee ingestemd met het invoeren van voorzieningen voor de minder draagkrachtigen, zoals het kindpakket. Hoe kijk je hier naar?
Ik kijk hier naar zoals ik kijk naar een voedselbank, een weggeefkast, acties als ‘bloedserieus’ die gratis menstruatie-artikelen beschikbaar stelt. Het zou allemaal niet moeten hoeven bestaan, maar helaas is de werkelijkheid een stuk minder gezellig. Ze zijn heel erg nodig en dat is pijnlijk.
Ik heb eerder aangehaald dat in mijn beeld kinderen de toekomst hebben en de sleutel naar een beter leven voor iedereen zijn. Om kinderen die in minimagezinnen opgroeien volwaardig mee te laten doen is het kindpakket een middel en mag wat mij betreft worden uitgebreid met onderdelen die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van een kind. Bijvoorbeeld huiswerkbegeleiding.
Het moet alleen niet bij een kindpakket blijven. Er moeten meer regelingen komen die structureel en niet stigmatiserend zijn. Daarover draaien de radertjes op dit moment.
In de politiek moet je ook durven dromen. Zou jij een oplossing voor een probleem kunnen geven waarbij je op gemeentelijk niveau vanuit de sociaal democratische waarden het verschil kunt maken?
Doorgaand op de vorige vraag. Hoe mooi zou het zijn als alle kinderen tot hun 14e gratis een sport kunnen beoefenen. Waarom veertien? Omdat twaalf een natuurlijke grens is waarop kinderen naar het voortgezet onderwijs gaan. Door die grens niet te gebruiken is de kans groter dat de kinderen blijven sporten als hun vriendjes en vriendinnetjes dit ook doen.
Daarbij komt dat het niet stigmatiserend is. Iemand krijgt niet de mogelijkheid gratis te sporten omdat de ouders geen geld hebben, maar omdat alle kinderen gratis sporten. Eén en ander moet wel worden betaald natuurlijk, maar ik zie niet in waarom we met een kleine OZB verhoging dit niet kunnen realiseren. Op deze manier dragen de breedste schouders mee aan het in positie zetten van al onze kinderen.
De sterkste schouders de zwaarste lasten, dat blijft toch één van de uitgangspunten voor ons handelen als PvdA, nu en in de toekomst.