Onder die titel hebben we op onze ledenvergadering van 18 november gediscussieerd over de Sociaaldemocratie na een inleiding van Bert Middel. Zie voor een impressie hiervan elders in het Roaske.
De beginselen van de PvdA komen uit een sociaaldemocratische visie op de samenleving. Aan het slot van zijn boek stelt Bert Middel: “Wanneer je als eerlijk en beschaafd mens een fatsoenlijke en rechtvaardige samenleving nastreeft, kom je in mijn beleving als vanzelf uit bij de sociaaldemocratie’. En zo is het, ook in mijn beleving. Denken aan anderen, oog hebben voor de zorgen en behoeftes van anderen die het misschien (tijdelijk) even minder hebben getroffen. Opkomen voor de ‘kwetsbaren’ en werken aan structuren, zodat er in de toekomst geen armoede, ongelijkheid en discriminatie bestaat.
Tot eind jaren zestig toen de verzuiling hoogtij vierde en je vanuit de familiebanden van PvdA huize kwam, was je dus vanzelfsprekend sociaaldemocratisch. En dus dat je PvdA stemde. Zo’n 25 % destijds. En nu resten 9 zetels bij de laatste 2e Kamerverkiezingen. We klimmen in de peilingen weliswaar weer omhoog, maar dat is nog niets vergeleken bij de hoogtij dagen. Maar betekent dit dan dat de mens tegenwoordig minder “beschaafd en eerlijk” is geworden, niet meer “fatsoenlijk” is en niet meer naar een rechtvaardige samenleving streeft?
Ik zou het niet durven beweren. Of zou het zijn dat de mensen het niet meer zo ervaren dat er achterstandswijken zijn, waar armoede is, waar het merendeel van de ouders van een uitkering leven, kinderen die zonder ontbijt naar school gaan? En dus wellicht denken dat die rechtvaardige en fatsoenlijke samenleving toch langzamerhand grotendeels is bereikt.
Ontegenzeggelijk is er meer welvaart dan 30/40 jaar terug. En zeker meer dan voor de 2e Wereldoorlog. Maar ook, en dat is een paradox, meer ontevredenheid, die zich bijvoorbeeld nu op bijzondere wijze uit bij de gele hesjes beweging in Frankrijk of via de social media. Die paradox, meer welvaart maar minder tevreden is in mijn ogen toch één van de oorzaken van teruggang van het aantal ‘aanhangers’ van de sociaaldemocratie.
De vraag is waar komt die ontevredenheid vandaan. In mijn ogen komt dit voor een deel uit onzekerheid. Onzekerheid over: wat als ik (tijdelijk) even niet meer mee kan; onzekerheid of mijn kinderen wel goed onderwijs krijgen; onzekerheid over of ze wel verder kunnen leren zonder grote kosten; onzekerheid over je ‘oude dag’.
In de afgelopen jaren leek de oplossing voor vele maatschappelijke problemen in de ‘markt’ te liggen. Dit is een misvatting gebleken. En de PvdA heeft hieraan meegedaan, of het op zijn minst mede mogelijk gemaakt. En is ervoor afgestraft! Mensen willen niet leven met onzekerheden. Onzekerheid die het marktdenken met zich meebrengt.
Mensen moeten weer vertrouwen krijgen in de overheid en dus moet de verwaarlozing van de publieke sector gestopt worden. De PvdA moet staan voor zekerheid geven. Dat is de toekomst van de sociaaldemocratie!
Bert van der Meulen